Fabian Derneği (İngilizce: Fabian Society), devrimci yöntemler yerine tedrici ve reformist yollardan demokratik sosyalizmin ilkelerini ilerletmeyi amaçlayan Britanyalı sosyalist harekettir.
Fabian Derneği, kuruluşundan kısa bir süre sonra George Bernard Shaw, Herbert George Wells, Virginia Woolf, Ramsay MacDonald ve daha birçok tanınmış ismi çekmeye başardı.
19. yüzyılın sonlarından I. Dünya Savaşı öncesine kadar süren dönemdeki çığır açan çalışmalarıyla bilinir. Birleşik Krallık İşçi Partisi'nin temellerinin birçoğunu oluşturan Dernek, başta Hindistan olmak üzere, Britanya İmparatorluğu'nun dekolonizasyon döneminde bağımsızlığına kavuşan devletlerin politikalarını etkilemiştir.
Bir anlamda demokratik sosyalizme inanan, adını "Fabian Derneği" adlı dernekten alan siyasal akım. Fabian Derneği 1883-1884 yıllarında Londra'da küçük fakat çok etkili birkaç kişi tarafından kuruldu. Adını, Romalı konsül ve komutan Fabius Cunctator’dan almıştı. General Fabius, düşmanı ile doğrudan doğruya savaşa girmek yerine, onu yıpratarak son zafere ulaşmak istemesiyle ün yapmış başarılı bir askerdi.
Fabian Derneği’ni kuranlar arasında George Bernard Shaw, Sidney Webb, Annie Besant gibi ünlü kişiler vardı. Fabiancılar, 1889 yılında Webb'in editörlüğünü yaptığı Sosyalizme Doğru Fabian Denemeleri (Fabian Essays in Socialism) adı kitabı yayınladılar. Fabiancılara göre, Fabian Derneği sosyalistlerden kurulu bir dernekti ve amacı “fırsat eşitliği olan ve toplumun ekonomik kaynaklarının ortak mülkiyeti ve demokratik denetimi yolu ile tüm birey ve sınıfların ekonomik imtiyazları ile ekonomik güçlerinin ortadan kaldırıldığı bir düzen kurmak”tı. Fabiancılar, önce Liberal Parti ile Muhafazakâr Partiyi kendi sosyalist düşünceleri ile etkilemek istediler. Fakat sonradan ayrı bir işçi temsilcisi komitesi kurdular.
Bu komite 1906 yılında İşçi Partisi’ne dönüştü. Fabiancıların temel yöntemi, barışçı yollarla, toplumda sosyalist inanç ve düşünceleri geliştirmekti. Kullandıkları yöntemler, seminerler, konferanslar, broşürler, kitaplar, tartışmalar gibi eğitimsel tekniklerdi. Kullandıkları savlar kuramsal olmaktan çok, pragmatikti. Mevcut çalışma koşullarının yetersizliği, sömürü oranının yüksekliği, ücretlerin düşüklüğü gibi sorunlar özellikle üzerinde durdukları konulardı. Çözüm yolları olarak da demokratik usullerle yapılacak denetimleri, sosyal hizmetlerin yaygınlaştırılmasını ve belli sanayilerin ulusallaştırılmasını öneriyorlardı.
Zaman içinde İşçi Partisi’nin iktidara gelmesi Fabian Derneği’ni çok güçlü kıldı. Sınıfsız bir topluma yönelen gelişme ve değişme doğrultusunda, etkin düşünce ve eylemleri demokratik bir çerçevede uygulamaya aktaran önemli niteliği ile tarihe geçti. Fabianizm, bir anlamda demokratik sosyalizmin uygulaması özelliğini koruyan bir düşünce akımı niteliği taşımaktadır.
İngiltere'de mutedil
sosyalizm. 1884 yılında İngiltere'de kurulan Fabian Derneği tarafından
geliştirilip, 20. yüzyılın başlarında İngiliz İşçi Partisi'nin oluşumuna önemli
katkıda bulunan, partinin kurulmasıyla da onun içinde eriyen, toplumu
devletçilik ve ahlakçılık ilkelerine dayanarak yeniden düzenlemeyi amaçlayan
reformcu siyasal doktrindir. Sosyalist düşünceleri eğitimli kişiler arasında
yaymayı amaçlar. Sosyalizme devrim yoluyla değil bir evrim süreci sonunda
ulaşılacağını savunur. İngiliz reformculuğu… Londra’da Edward R. Tarafından
1883 yılında kurulan fabian derneğinin güttüğü sözde toplumculuğa fabian
toplumculuğu denir. İngiltere’de kollektivizm’in öncüsü sayılmıştır. Burjuva
aydınlarınca desteklenen bu dernek 1906 yılında İngiliz işçi partisini doğurdu.
Bernard Shaw ve Wels gibi ünlü yazarlarla Sydney Webb gibi ünlü ekonomicilerin katıldığı
bu dernek 1889 yılında fabian denemelerini yayınladı. Anamalı ve ana malcıyı
toplum için gerekli sayıyor, sınırsız kazançların kotu sonuçlarını engellemek
için devletin işe el koymasını öneriyordu. Fabiancılılara göre ana malcını rolü
toplum için yararlı ve sorunludur, ana mal, ana malcının işçiden aldığı emek
birikimi değildir. Ana malcı, sanayi devriminde önemli bir görev başarmıştır ve
bu yüzdede yarattığı değişimin büyük bir parçasında hak kazanmış bulunmaktadır.
Ne var ki sanayinin işletmesini bizzat yürütmediği ve onun zamanla ücretli
işletmecilere bıraktığı için artık hiçbir hakkı kalmamıştır. Toplum,
zenginliğin yaratılması için bireyle her an işbirliği yapan canlı bir varlık olarak
ele alınmalıdır. Birey, toplumun yardımı
olmadan tek başına zenginlik yaratamaz. Gerçekte değeri yaratan da ücreti
ödeyende toplumdur. Örneğin yeni bir kent yapısını yeni bir demiryolu döşenmesi
toprağında eğerini arttırır. Toplumun değeri yaratıcı olduğuna göre, kendi
yarattığı değeri denetlemesi ve ondan yararlanması gerekir. Marks’ın düşündüğü
değişim değerinin dışında başka değerler de vardır. Toprak bu değerlerden
biridir. Toprağı değerlendiren toplumlun
toprak ihtiyacıdır. Bu yüzden toprak geliri olan rantın da topluma mal edilmesi
gerekir.
Kaynak:
* Fabianizm Nedir ? | izafet.net
*wikipedia.org
*metinberber.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder