The Tragedy of Commons (Ortak Malların Trajedisi)
Garrett Hardin’in 1968 yılında yayınladığı The Tragedy of Commons (ortak malların trajedisi) isimli makalede, herkesin kullanımına açık kamusal mallarda (deniz, akarsu, göl ve benzeri) insanların yakın gelecekte elde edecekleri kazançları üzerinden harekete geçtiklerini ve bağlı bulundukları grup içindeki diğer insanlardan da etkilenerek yanlış kararlar aldıklarını ortaya koymuştur.Hardin’in düşüncesine göre insanlar kamusal mallar üzerinden bir ücrete tabi olmamalarının verdiği rahatlıkla kazançlarını arttırmak ve maksimum faydaya ulaşmak isterler. Bu nedenle de ortak mallar üzerinde aşırı tüketime yönelirler. Üstelik ortak maldan yararlanan diğer kişilerle de rekabet içindedirler. Diğerlerinin tüketimlerini arttırdıklarını anladıklarında kendileri de aynı şekilde davranmak isterler. Netice bu davranış şekli sürekli artarak devam eden bir kısır döngüye dönüşür.
Grup üyelerinin içinde bulundukları bu durumu Hardin, ortak malların trajedisi olarak isimlendirmiştir. Günü kurtarmak isteyen ortak mal üzerinden fayda sağlayan bireyler uzun vadede yaptıkları yanlış seçimlerin sonuçlarına katlanmak durumunda kalırlar. Kurnazca davrandığını ve kısa vadede avantaj sağladığını düşünen grup üyeleri gelecek nesiller için tehdit oluştururlar. Garret Hardin bu davranış biçimini makalesinde çobanlar üzerinden değerlendirmiş olsa da günümüz koşullarını düşündüğümüzde bu hayli basit ve masum bir örnek gibi gözüküyor.
Ortak malların trajedisi tezinden insanlar ortak malların optimal kullanımı üzerine bilinçlenmektedirler. Özelleştirilme ile ortak malların kullanımının azaltılması yanlış olmakla beraber, bu insanların yaşamına gelebilecek bir sıkıntı ve kısıtlamadır. Bu makaleden yola çıkarak insanların ortak malların kullanımında daha dikkatli olmaları üzerinde durulur. Örneğin; aşırı avlanma yüzünden soyu tükenen bir çok hayvan türü doğanın dengesini ve bu şekilde insanın doğasınıda bozmaktadır. İnsanların ortak malları tüketme ve zarar vermesini engellemek, insan doğasına aykırı gibi gözüksede (mülkiyete bağlılık ve kişisel tatmin gibi ), bu konuda önlem alınması da gereklidir. Bazı devletler bu konuda toplumu bilinçlendirmektedir. Çevreci politikalar uygulayarak insanlar bu konuda bir anlayışa sahip olabilir.
Alıntı kaynakları:
https://gaiadergi.com/ortak-mallarin-insanligin-trajedisi/
https://www.tuicakademi.org/ortak-mallarin-trajedisi/
http://www.qwantz.com/comics/comic2-1755.png
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder