TARIK T. DÜMER: Türkiye İş Bankası A . Ş. ( La Banque d'affaires de Turquie S. A . et son rôle économique en Turquie). 208 sahife. Lausanne, Imprimerie Ere Nouvelle 1938.

TARIK T. DÜMER: Türkiye İş Bankası A . Ş. ( La Banque d'affaires de Turquie S. A . et son rôle économique en Turquie). 208 sahife. Lausanne, Imprimerie Ere Nouvelle 1938.

Lausanne Üniversitesine İktisadî ve Ticarî İlimler doktora tezi olarak takdim edilen bu eseri müellif altı fasıla ayırmıştır. Müellif, «Banka Faaliyeti» adını taşıyan birinci fasılda, 19 uncu asırda garbî Avrupa memleketlerinde müşahede edilen geniş ve seri sanayi inkişaf hareketile yine bu memleketlerde aynı devirde vukua gelen kredi müesseseleri tekâmül ve tezayüdü hareketi arasındaki rabıta ve yakın alâkayı tebarüz ettirmektedir. Anonim şirketlerin sanayim ilerlemesinde ne derecede mühim rol oynadığını tebarüz ettiren Tarık T. Dümer gafbî Avrupadaki seri' kalkınmanın Osmanlı imparatorluğu bünyesinde aksülâmeller yapmaktan hâli kalmadığım izah etmektedir. Bu suretle eserin birinci faslı aynı zamanda Cumhuriyet devrine kadar Osmanlı İmparatorluğunun mücmel bir banka tarihini de ihtiva etmektedir.  

Dr. Dümer eserinin ikinci faslına Türkiye İş Bankası A. Ş.'nin iktisadî rolü ismini vermiştir. Bu fasılda evvelâ Iş Bankaları hakkında umumî malûmat verilmekte bilâhare Türkiye İş Bankasının sebep ve tarzı tesisi anlatılmaktadır. Kitabın üçüncü faslından itibaren banka tekniğini tetkike baslıyan müellif evvelâ klâsik mahiyet almış bulunan pasif ve aktif muameleler tasnifini ele almaktadır. Pasif muameleler kısmında Türkiye İş Bankası'nın sermaye, rezerv, depo ve tasarruf mevduatı hesaplan incelenirken garp memleketlerindeki mü ­ masil müesseseler bilânçolarile muvaffakiyetli mukayeseler de yapılmıştır.  

Eserin dördüncü faslında T. Iş Bankasının aktif muameleleri, tahlil olunmaktadır. Bu fasılda bilhassa Bankanın ticarî, smaî ve ziraî işletmeler sahasındaki faaliyeti ve memleketin ekonomik bünyesine yaptığı hizmetler «iştîrâkler» kısmında mütalâa olunmaktadır. 

Kitabın son fasıllarında memleketimizde kredi ve banka mevzuatile İş Bankası'nın rantabilitesini tetkik etmiş olan Dr. Tarık T. Dümer intihap ettiği sahada verimli bir eser vücuda getirmiştir. Türkiye'de bankacılık ve bilhassa Türkiye İş Bankası hakkında etüd yapmak istiyenlere tasvirî tahlilini yaptığımız bu kitabı hararetle tavsiye ederiz.

 Dr. Refii - Şükrü SUVLA  

Kaynak:

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Arşiv, Cilt 0, Sayı 1