Donald L. Anderson'un Örgüt Geliştirme Kitabına Genel Bir Bakış

Donald L. Anderson'un Örgüt Geliştirme Kitabına Genel Bir Bakış

Donald L. Anderson, örgütlerin hayatta kalabilmesi ve sürdürülebilirliği için oldukça önemli olan "örgütsel gelişim" ya da yaygın adı ile "örgüt geliştirme" hakkında dikkate değer bir eser kaleme almış görünüyor.

Örgüt geliştirme kitabının kimler için olduğunu sorguladığı bölümde, örgüt geliştirmenin örgütsel değişimi yönlendirme rolü olan herkesle ilgili olabildiğini ve bu kitabın o kişiler için kaleme alındığını ifade etmektedir.

Örgüt geliştirme uygulayıcısı olabilecek kişileri ise şu şekilde sıralamıştır:

• İçeriden ya da dışarıdan örgüt geliştirme danışmanı,
• Müdürler ve yöneticiler,
• İnsan kaynakları ve eğitim uzmanları,
• Kalite yöneticileri,
• Proje yöneticileri,
• Bilgi teknolojileri uzmanları,
• Eğitimciler,
• Sağlık kurumlarının yöneticileri,
• Kar amaçlı olmayan örgütlerin direktörleri,
• Ulusal ve yerel hükümetler düzeyindeki ajansların/kurumların liderleri 
• ve daha birçok kişi...

Kitapta dikkat çekilen bir konusu ise örgüt çalışanları yerine örgüt üyeleri ifadesinin kullanılmış olmasıdır. Buna gerekçe olarak da örgüt üyelerinin kar amaçlı olmayan gruplardaki gönüllüleri ve örgütlerle bağlantılı olan ancak onlarla bir istihdam ilişkisi içinde olmayan kişileri de içeren daha kapsamlı bir kavram olması gösterilmiştir. Üyelik ifadesinin sadece liderleri, müdürleri ve üst düzey yöneticileri değil, her kademedeki çalışanları kapsadığına da dikkat çekilmiştir. 

Donald L. Anderson'un Örgüt Geliştirme adlı kitabında yer alan ana başlıklar ve bu başlıklarda yer verilen konulara sayfa 11-13'te değinilmiştir. Burada yer alan ifadelere göre kitapta, değişim ajanları ve örgüt geliştirme uygulayıcıları tarafından kullanılan teori ve modeller yer almakta ve örgüt geliştirme konusuna genel bir bakış sağlanmaktadır.

Ayrıca örgüt geliştirme uygulama süreci de açıklanan eserde, amaç olarak okurlara örgüt geliştirme alanını ve örgüt geliştirme danışmanlık sürecini tanıtmak; okurların analitik, danışmanlık ve uygulama becerilerini geliştirmek belirlenmiştir. Bu sayede okurların, örgüt geliştirme kavramlarını gerçek durumlarda kullanabilecekleri üzerinde durulmuştur. Söz konusu durumları örnek olaylarla açıklayarak anlaşılır hale getirildiği görülen kitapta, beceri geliştirme kısımlarında okurların öğrendiklerini uygulayabilecekleri belirtilmiştir.

Anderson, kitabın ikinci ve beşinci bölümler arasında aşağıdaki konular üzerinde durmuştur:

Örgüt geliştirmenin temelleri (tarihçesi, değerleri, temel kavramlara genel bir bakış ve örgütsel değişim araştırmaları)

Bu bölümlerde örgüt geliştirmenin nasıl bir alan olarak doğduğu, sonraki yıllarda nasıl geliştiği ve çoğu uygulayıcının alanla ilgili olarak bugün ne düşündüğü ortaya konulmuştur.

Üçüncü bölümde; Uygulayıcıların danışanlarla çalışırken yaptıkları seçimleri etkileyen değerler ve etik inançlar üzerinde durulmuştur.

Dördüncü bölümde; Örgütler hakkında yaygın bir düşünce şekli olan sistem perspektifinden örgütsel değişim alanındaki araştırmalar ele alınmış, örgütsel değişim konusunda sosyal inşa perspektifi konusuna yer verilmiştir.

Bu bölümde, örgüt geliştirme müdahalesinin gelişimini etkileyen örgütsel değişim ve örgüt sistemlerine ilişkin modeller ortaya konmuştur.

Beşinci bölümde ise aşağıdaki başlıklar irdelenmiştir:

• Örgüt geliştirme danışmanının rolü, 
• Örgüt geliştirme danışmanının diğer danışmanlardan farklılaştığı noktalar, 
• Örgüt geliştirme danışmanının dışardan veya içerden olmasının avantaj ve dezavantajları. 

Altıncı bölümde itibariyle Anderson'un, kitapta bir eylem araştırması ve danışmanlık modelini takip ettiği ifade edilmektedir. Bu modelde şu hususlar yer almaktadır:

• Giriş,
• Sözleşme/Kontrat,
• Veri toplama,
• Veri analizi/teşhis,
• Geri bildirim,
• Müdahaleler,
• Değerlendirme.

Ayrıca şu başlıklar incelenmiştir:

• Yukardaki aşamaların her birinde uygulayıcıların temel aksiyonları (değerleri),
• Örgüt içi veya örgüt dışı danışmanın yaratabileceği potansiyel uzaklar.

Altıncı bölümde; Giriş, sözleşme/kontrat yapmak gibi danışmanlık ilişkisinin erken aşamalarına yer verilmektedir. Burada danışmanın danışanla nasıl sözleşme/kontrat yaptığı konusuna yer verilmiştir. 

Ayrıca, 

• Danışanların yaşadıkları sorunlar,
• Bu sorunların nasıl yönetildiği,
• Bir danışan için sorunların yeniden tekrar nasıl tanımlanabileceği
  hususları üzerinde durulmaktadır.

Yedinci bölümde;

• Uygulayıcıların nasıl veri topladığı,
• Örgütle ilgili farklı veri toplama yöntemlerinin avantaj ve dezavantajları

konularına yer verilmiştir.

Sekizinci bölümde;

• Örgüt geliştirme uygulayıcısının geri bildirim dinamikleri,
• Ortak teşhis süreçlerinin keşfi,
• Elde edilen verilerle yapılması gerekenler

hakkında bilgi verilmiştir.

Danışmanlık sürecinin bu aşamasının önemli olduğu belirtilmektedir. Gerekçe olarak ise danışmanla danışanın tanımlanan probleme en uygun müdahalenin ne olduğuna bu aşamada karar verdikleri ifade edilmektedir.

Dokuzuncu bölüm; Örgüt geliştirme ilişkisinde en görünen yönü yani müdahaleleri tanımlamaktadır.

Bu bölümde;

• Müdahalelerin boyutları,
• Uygulayıcıların söz konusu müdahalelerin en etkili şekilde olmasını sağlamak için aldıkları kararlar

yer almaktadır.

Onuncu bölümle onikinci bölüm arasında yer verilen konular ise şu şekildedir:

• Örgüt tasarımı,
• Stratejik planlama,
• Kalite müdahaleleri,
• Takım oluşturma,
• Alan araştırması/survey geri bildirimi,
• Kişisel araçlar,
• Koçluk ve mentorluk
• ve diğer geleneksel örgüt geliştirme uygulamaları.

Ayrıca bu bölümlerde yer verilen diğer konular ise şu şekildedir:

• Olumlayıcı sorgulama,
• Gelecek araştırması,
• Altı Sigma.

Onüçüncü bölümde ele alınan konular şu şekildedir:

• Örgüt geliştirme süreci,
• Örgüt geliştirme uygulayıcılarının kendilerini danışan ilişkilerinden ayrı tutması,
• Örgüt geliştirme uygulayıcılarının kendi çabalarını değerlendirme biçimleri.

Ondördüncü bölümde; 

• Farklı kültürlerde ve coğrafyalarda örgüt geliştirme uygulamaları,
• Küreselleşmenin örgüt geliştirme üzerindeki etkileri

konuları ele alınmıştır.

Onbeşinci bölümde; 

• Örgüt geliştirmenin geleceği,
• Örgüt geliştirmenin günümüz örgütlerinde; çalışma koşulları, örgüt çevresi ve demografik eğilimlere ilişkin veriler ışığında uygulanabilirliği ve geçerliliği

başlıklarına yer verilmiştir.

Kitabın sonunda ise gerçekçi senaryoları güvenli bir çevrede deneyimleyerek okurların örgüt geliştirme becerilerini geliştirmesine yardımcı olacak alıştırmalar, aktiviteler ve rol yapma ve canlandırma etkinlikleri bulunmaktadır. 

Kitabın daha iyi bir organizasyon, kurum, kuruluş, girişim için değişim derdinde olan herkes için yararlı ve yol gösterici olmasını dilerim. 

Kaynak: 

Donald L. Anderson, Örgüt Geliştirme: Örgütsel Değişime Yön Veren Süreç, Nobel Yayınları, 2016, Ankara, s. 9-13.