HIZLI GELİŞEN BRIC ÜLKELERİNİN EKONOMİSİ

Vasilyeva Anna Sergeyevna 

Moskova Yönetim Üniversitesi

Çeviren: Muhammet NEGİZ

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme A.B.D.

Küresel ekonomi toplumunda, son yıllarda, gelecek değişimlerin sınırları oldukça net sıralanmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler: Hızlı gelişen ülkeler, küresel eğilimler, ülke grupları, BRIC ülkeleri, ekonomik büyüme temposu, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYIH).

2008 yılında ABD’de meydan gelen küresel ekonomik kriz bütün gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri etkilemişti. Tanınmış dünya liderleri hızlı gelişmekte olan ülkelere lider olarak çıkma şansı verdiler. Bu ülkeler milli ekonomilerinin hızlı büyüme gösterdiği ülkelerdir. Böylece, 2008 yılının bu olayı çok kutuplu dünya düzeninin şekillendirilmesine başlangıç koymuş oldu.[10, Syf: 52]

2001 yılında bir yatırım bankası olan Goldman Sachs’ın ekonomisti Jim O’nil hızla gelişen dörtlü ülke hakkında öneride bulundu: Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ülkelerini “BRIC” olarak isimlendirmek. Dünya ekonomisinin XXI. Yüzyıl ekonomisinin ortalarındaki durumuna tahminlerine ilişkin “BRIC ile birlikte hayal ederek” başlıklı bir bildiride dört ülkenin en dinamik ekonomiler olduğu, bunun yanında Çin ve Hindistan kişi başına düşen milli gelir oranı büyüklüğü açısından küresel liderler troykasına girdiği ve Rusya ve Brezilya’nın ise önlerine sadece ABD ve Japonya’nın geçtiği ülkeler olarak altılı gruba dâhil olduğunu konuştular. Tahmin oldukça hızlı gerçekleşmeye başladı. Dörtlü, tahmin edildiğinden daha yüksek bir tempo ile gelişmeye başladılar hatta diğer lider ülkeler yavaşlamış ve bu eğilim kriz döneminde de değişmemiştir.

En taze tahmin –ki bunu ABD’nin “2025 Küresel Eğilimleri: Değişen Dünya” araştırması ile Milli Meclis elde etmiştir- bizi içerisinde Çin ve Hindistan’ın ABD’nin ardından birer ekonomik dev olarak ortaya çıktığı ve Rusya modernizasyon yolunda durabilirse kat kat güçlenecektir. [13, Syf: 85] Brezilya’nın perspektifleri oldukça kuşkulu değerlendirilmektedir ancak 2040-2050 yıllarında BRIC ülkelerinin kişi başına düşen milli gelir oranın G7 ülkelerinden bile fazla olacağı bildirilmektedir.

Böylece, BRIC dört hızlı gelişen ülkelerin kısaltması olarak ortaya çıkmıştır: Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin. Harflerin sıralaması sadece iyi telaffuz edilmesinden değil, kelimenin İngilizce transkripsiyonunda BRIC, İngilizce olan “brick” (tuğla) kelimesine benzemektedir. Böylece, bahsedilen terim, gelecekte dünya ekonomisinin fon piyasalarının büyümesini sağlayan ülkeler grubunu işaretlemek için kullanılmaktadır. 

BRIC üyeleri oldukça hızlı gelişen büyük ülkeler olarak nitelendirilmektedir.

Olumlu durum bu ülkelere dünya ekonomi kaynakları için önemli olan kaynakların büyük miktarını temin etmektedir:

Brezilya- Tarım ürünleri zengini.

Rusya- Doğal kaynakların büyük ihracatçısı.

Hindistan-Bu ülkenin devasa nüfusu, dünya ekonomisi için umut vadeden satış piyasası ve insan kaynakları rezervi olmasını sağlamaktadır. Devletin gücü son birkaç on yıllık zaman diliminde nüfusun eğitim düzeyini açık bir şekilde artırdı ve Hindistan’ın Enformasyon Teknolojileri (IT) Endüstrisinde küresel düzeyde önemli bir yer almasını sağlamıştır.

Çin-Son yıllarda dünya sanayi ürünleri ihracatında oldukça emin bir şekilde öncülüğe çıkmış bulunmaktadır. Özellikle, son yıllarda ofis ve telekomünikasyon ürünlerinin dünya ihracatındaki payını artırmıştır. Dünya ihracatında tekstil ürünleri gibi olan seri sanayi ürünlerinde Çin lider konumunu sürdürmektedir. Çin aynı şekilde ucuz iş kaynağının da sahibi konumundadır.

Geleneksel ve yeni ekonomik güç ve politik etki merkezlerinin son yıllardaki gelişim dinamikleri oranı birçok sürprizleri de beraberinde getirmektedir. Bugün sadece Çin’in eşi görülmemiş atılımını ve Hindistan’ın süratlenen modernizasyonunu, Rusya’nın ekonomik hacmini, Brezilya’nın tarım sisteminin konsolidasyonunu ve onun ileri teknoloji piyasalarına çıkışını açıkça söyleyebiliriz. Bütün bunlar ABD, AB ve Japonya’nın ekonomik büyüme tempolarının düşüşte olduğu bir zeminde gerçekleşmektedir.

Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin (ötesi BRIC) veya (daha geniş bir düşüncede) <<yükselen ülkelerin-devlerin>>  gelişim perspektifleri günümüzde kilit bir anlama sahip olmaktadır. İlk olarak, onların araştırmaları XXI. yy da ki küresel sistem ve yapısının evrim perspektiflerini düşünme adına gereklidir. İkinci olarak, onların açıklaması pratik bakış açısından önemlidir – uluslararası politikaya getirilmesi gereken ayarlamalara ilişkin, küresel arenada güçlerin yerleşimi hareketlerinden çıkarak-. Sadece süreci ilerleten merkezlerde değil her yerde- büyük, küçük, etkili ve çevre devletlerde.

Gelişen ülkeler arasında sekiz büyük ülke gelişen ekonomileri ile ayrılmaktadır: Rusya, Çin, Brezilya, Hindistan, Meksika, Arjantin ve Güney Afrika Cumhuriyeti.

Dünya Bankası’nın verilerine hızlı ekonomik büyüme gösteren ülkeler sadece bu sekiz ülke değildir.  Yüksek isimlendirilen ülkeler içerisinde Türkiye ve Polonya gibi ülkeler de sayılmaktadır.

Kilit göstergeler ekonomik büyüme temposunun belirlemesine son 15 yıl içerisinde büyüme tempoları aynı şekilde kişi başına düşen milli gelir oranı satın alma gücü paritesine göre yüksek ve orta oldular. Bunun dışında, Dünya Bankası iki gösterge saydı: GSYİH, öncü ülkelerin 2050 yılına ulaşması adına gereklidir ve yılların miktarı ki bu da dünyanın ekonomik öncülerini yakalamak adına gereklidir.

Dünya Bankası verileri hızlı gelişen ülkelerin büyüme göstergelerine göre aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 1

KAYNAK: World Bank.

Hızlı gelişen ülkelerin karşılaştırmalı büyüme göstergeleri

Tablodan açık bir biçimde anlaşıldığı üzere, göstergelere göre lider konumunu Çin doldurmaktadır. (Kişi başına düşen milli gelir göstergelerini istisna tutarak) ^[1] Çin son 15 yıl boyunca oldukça yüksek kişi başına düşen milli gelir büyüme göstergesine sahiptir, bu da 23 yıl içerisinde gelişmiş ülkeleri yakalamaya imkan tanımaktadır. Bu açıklama diğer sayılarla desteklenmektedir: Çin’in 2050 yılına kadar gelişmiş ülkeleri yakalayabilmesi için büyüme oranını %3 düşürmesi gerekmektedir bu da %5,7’yi oluşturmaktadır.

Benzer durum Rusya’da da gözlemlenmektedir. Maksimum göstergelere göre Çin’e yol vermektedir, öncü ülkeleri yakalamak için gereken yıl sayısına (17) göre ise birinci-ikinci yeri Arjantin ile paylaşmaktadırlar.

Geri kalan ülkeler ise, özellikler, Brezilya ve Hindistan ki bunların göstergeleri en iyileri istemeyi terk etmektedirler: Bahsedilen ortalama kişi başına düşen milli gelir ortalamasına büyü seviyesini yanında onlara 119 ve 50 yıl gerekmektedir.

Ancak Türkiye ve Polonya, kişi başına düşen milli gelir oranının ortalama büyüme tempolarını muhafaza edip öncü ekonomileri 28 ve 22 yıl içerisinde yakalayacaklardır. Böylece Polonya ve Türkiye ciddi bir rekabeti düzenleyebilir ve gelişmiş ekonomiler olarak tanınmışlar içerisine dâhil olabilirler.

Verilen tabloları içerisinde üç göstergenin ifade edildiği grafik şeklinde sunalım:

Ortalama ve en yüksek kişi başına düşen milli gelirin büyümesinin ifadesi son 15 yılda ve yine aynı şekilde gereken kişi başına düşen milli gelir büyümesi 2050 yılına kadar gelişmiş ülkeleri yakalamak, analizin görünürlüğü ve uygunluğu için gerekmektedir.

   Grafik aşağıda sunulmuştur.

Grafik 1:  Hızla büyüyen ülkelerin büyümelerinin karşılaştırılmalı karakteristikleri.

 Kaynak: Dünya Bankası verilerine göre düzenlenmiştir.

  

Tabloda sunulanlar yüksek nitelikler milli ekonomik seviyelerin yüzeysel bir sosyal ve ekonomik analiz için temel teşkil etmektedir. Ekonominin büyüme seviyesine göre Çin 4 yıl süre zarfında lider olarak, Brezilya ise “yabancı” görülmektedir. Ancak kişi başına düşen milli gelirin göstergesi hakkında konuşmak gerekirse o zaman harita tam tersine şekillenmektedir: Brezilya lider, Çin ise geride duran olarak görülmektedir. Aynı şekilde Rusya Federasyonu kendisini yeterince olumlu göstermektedir: Üçüncü yer olarak ekonominin büyümesinde ve kişi başına düşen milli gelir oranı açısından da ikinci sıradadır.

Yakın zamanda Çin’in sanayi ürünlerinin, Hindistan’ın da hizmet alanında dünya piyasalarının temel tedarikçisi olması beklenmektedir.

Rusya ve Brezilya ise büyüme tempolarının iyi olması ile yüksek talep sağlayan Çin ve Hindistan için temel hammadde tedarikçisi olarak sürecin itici gücü olabilirler.

Bu ülkelerin ekonomileri bu başlıca kaynaklar üzerine temellendirilmiştir. Ülkelerin nüfuslarının miktarı iş gücünün ucuz olmasını ve aynı şekilde yüksek ekonomik büyüme temposunu sağlamaktadır.

Sonuç olarak ise, bu ülkelerin anlaşılır ekonomik ölçüleri gelecekte ekonomik büyümenin politik etkiye transformasyonuna fırsat tanımaktadır ki bu yeni ekonomi elitlerini şekillendirmekte ve “altın milyarderlerinin” etkisini azaltmaktadır.

Goldman Sachs Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in ekonomik potansiyellerinin 2050 yılına ekonominin itici gücü olacak ekonomi dörtlüsü olabileceklerini iddia etmektedir. Bu tez Goldman Sachs’ın ekonomisti olan Jim O’neill tarafından önerilmiştir. Bu ülkeler %25’ten fazla kara parçasını teşkil etmektedir, nüfusun %40’ı GSYİH’da 15 trilyon dolara sahiptirler. Bu dört ülke en büyük ve oldukça hızlı büyüyen piyasaları şekillendiren ülkeler arasındadır. Neredeyse her kıyaslamada bu ülkeler büyük küresel objeler olacaktır. [11, syf:39] Ancak, Goldman Sachs bu dört ülkenin siyasi bir birlik (Avrupa Birliği veya herhangi bir resmi topluluklar gibi, ACEAN vb.) kuracaklarını iddia etmediğine işaret etmek gerekmektedir. En azından bu ülkeler politik işbirliklerini güçlendirmek adına adım atmışlardır, esas olarak Amerika Birleşik Devletleri’nin durumuna etki için, ticari anlaşmalar temelinde veya siyasi işbirliği aracılığıyla açık olmayan tehdit, ABD’den siyasi fayda sağlama yeteneği gibi, aynı şekilde Hindistan ile önerilen nükleer işbirliği gibi.

Kurumsallaşmış ekonomi açısından BRIC ülkeleri birlikte faaliyet göstermeye çağırılmıştır:

1)     BRIC ülkelerinin ekonomik ve uluslararası sorunlarının araştırılmasını geliştirme,

2) Kurum amaçları ve görevleri açısından devlet ve özel sektör kuruluşlarına araştırma, danışma, eğitim verme işlemlerini gerçekleştirme,

3)  İşbirliğinin perspektif istikametini hazırlama ve BRIC ülkeleri arasında ikili ve çoklu işbirliklerinin sağlanması,

4)  Kurum, iş okulları, üniversiteler, BRIC ülkeleri bilim merkezleri, ABD, Avrupa ve Asya ile işbirliği programı çerçevesinde ilişkiler kurar ve geliştirir,

5)  Kurum aynı şekilde Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası, IMF, Uluslararası Finans Kooperasyonu, Dünya Ekonomik Forumu, G8, G20 ve yine BRIC ülkeleri ticaret-sanayi odaları ve sanayi-finans organizasyonları gibi yapılarla işbirliği kurmaya da niyetlidir. 

Kaynakça

1.                На Na polyah sammita <<bolshoy vosmorki>> sostoyalas vstrecha liderov gruppy BRIC (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin) İnformatsiya na sayte Prezidenta Rossiyskoy Federatsii.

2.                 О vzaimodeystvii v formate BRIC, Sayt prezidenta Rossisyskoy Federatsii.

3.                 Vliyanie mirovogo finansovogo krizisa na ekonomiku ctran BRIC, A.H.Porunov, V. Suhinina, O. Korsuntseva, RİSK, 2009,N:2, Syf:53-59

4.                 Rossiya- Kitay: Start dvuh <<tandemov>>, Yu.M. Galenoviç, Svobodnoya mısl, 2009, N:2, Syf: 73-82

5.                 Rossiya i İndiya. Vzaimovygodnıe sotrudnichestvo i strategicheskoe partnerstvo. S. V. Lavrov. Mejdunarodnaya jizn. 2007. N:4. Syf:56-63

6.                 Rossiya- Braziliya: masshtabnye partnery. A. İ. Sizonenko. MEiMO.2001 Syf:47-51.

7.                 Rossiya-İndiya:Strategicheskoe partnerstvo v deystvii. G. A. İvashentsov. Mejdunarodnaya Jşzn. 2004. Syf: 131-144

8.                 Strahovanie v stranah BRIC. P. A. Orlova. Upravlenie v strahovoy kompanii. 2009. Syf: 103-108

9.                 BRIC nachinayet pervym: Braziliya, Rossiya, İndia ve Kitay namereny predlojşt svoi varianty reformy mirovoy finansovoy sistemy. Rossiskaya gazeta, Federalnıy vypusk No:4922, 2 nisan 2009

10.              BRICs and Beyond November 2007 // The Goldman Sachs Group.

11.              The Brazil Competitiveness Report World Economic Forum and Fundação Dom Cabral,Geneva, 2009 – 151 с.

12.              The BRICs Nifty 50: The EM & DM winners November 2009 // The Goldman Sachs Group.

13.             The BRICs as Drivers of Global Consumption August 2009 // The Goldman Sachs Group.

14.              BRICs Lead the Global Recovery May, 2009 // The Goldman Sachs Group.

---

^[1]Методику расчета ВВП на душу населения нельзя считать объективной (особенно в отношении Китая), так как большое количество населения влечет за собой снижение показателя, но при этом уровень роста экономики может быть лидирующим. С другой стороны этот показатель не учитывает, что в некоторых странах (в частности Китай) не всегда регистрируют рождение ребенка. Таким образом, данный показатель не может дать точной картины.
                                           HIZLI GELİŞEN BRIC ÜLKELERİNİN EKONOMİSİ PDF

Kaydetmek için yazdır linkine tıklayınız.