MİNEYEVA TATYANA VADİMOVNA
Astrahan Devlet Üniversitesi, Ekonomi Bilimleri Doçenti,
Astrahan Bölgesi Ekonomik Kalkınma Bakanlığı Yatırım Politikaları ve Yönetim Reformlarını Geliştirme Bölümü Başkanı
FOMİÇEV ANTON ANATOLYEVİÇ
Türkçeye çeviren: Muhammet Negiz
Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme A.B.D.
Rusya önüne hırslı ama ulaşılabilir uzun dönemli kalkınma hedefleri koymaktadır. Nüfusun refah düzeyinin yükseltilmesini sağlamak, ülkenin jeopolitik rolünü dünyanın siyasi gündemini belirleyen küresel liderlerden biri olacak şekilde güçlendirmek. Bu amaçlara ulaşmak için mümkün olan tek yöntem ekonominin sosyal ve inovasyonel bir gelişim modeline geçişidir. [1]
Ülke ekonomisinin inovasyon yoluna geçişi küresel ölçekte milli inovasyon sisteminin –alet, mekanizma ve inovasyon faaliyetlerinin destekleme altyapı sistemlerini-ekonominin ve toplumsal hayatın bütün alanlarında rekabet edebilme yeteneğini şekillendirmeden mümkün değildir. İlerlemiş dünya tecrübelerine göre, verimli milli inovasyon sisteminin inşası önemli bir derecede ekonomi sektörlerinin inovasyon ve teknolojik gelişimini teşvik etmeye ve ayrıca inşa edilen sistemin parçalanmasına engel olunmasına ihtiyaç duyulmaktadır. [2]
Bilimsel çalışmaların büyük bir kısmı Sovyet döneminde Bilim Teknoloji Devrimi (BTD) problemine adanmıştı, özellikle kurgusal olmayan bilimsel çalışmalara. Bunların birçoğu halen güncelliğini korumaktadır. Modern BTD öncekilerden nasıl ayırt edilmektedir? Her şeyden önce,
Her şeyden önde, bu (BTD), sadece yeni araçlar ve üretim malzemeleri değil, prensipte yeni materyallerde dönüşüme dâhil edildi. XX. Yüzyılın ortasında, bu materyaller yeni teknolojilerin kurgu ve uygulamalarında gerek duyulan polimerlerdi. Daha sonra eğilim enformasyon teknolojilerinin yoğun gelişimine yöneldi. Şimdi ise genetik mühendisliği, nano teknoloji ve bilgi mühendisliği alanında açılım yapan araştırmalar bulunmaktadır.
BTD, temel bilimlerin çocuğudur. Ama bilimsel araştırmaların sonuçları sadece günlük hayatta uygulanması ile fayda sağlamaktadır. Sadece araştırmaların güncelliği ve derinliği değil, onların sonuçlarının uygulanma süreçlerindeki tempo, gerçek bir biçimde, dünyanın değişimine etki etmektedir. Son durum Sovyetler Birliği’nin gelişmiş ülkelerden anlaşılır derecede teknolojik geri kalmışlığının köşe taşı oldu. Eğer Japonya’da bilimsel buluşların uygulama süresi bir yıl (son zamanlarda bu 2-3 yıl) iken, SSCB’de bu 10 yıl va daha fazla bir sürede gerçekleşmekteydi. Soru şu: Rusya bu geri kalmışlığı yendi mi? Cevap: Hayır, yenemedi, bazı parametreler nedeniyle durum daha da zorlaştı. Bir diğer soru: En azından bu geri kalmışlığı nasıl azaltabilir? Cevap: Sadece ekonominin inovasyon yoluna geçişini sağlama ile mümkündür.
Son yıllarda Rusya’nın yönetimi entelektüel faaliyetlerin sonuçlarının uygulanmasını ticarileştirmeye çok fazla önem vermektedir.
1991 yılında ticari olmayan “Bilim Teknik Alanında Küçük İşletmeleri Destekleme Vakfı” kuruldu. [3] Bahsedilen kurum aşağıdaki sorunları çözmek amaçlı kuruldu:
- Girişimci faaliyetlerinin çevresini olumlu yönde şekillendirme,
- Bilimin geliştirilmesi, milli inovasyon sisteminin şekillendirilmesi,
- Gençliğin inovasyon faaliyetlerine teşvik edilmesi.
Vakıf ile 8.200’den fazla proje desteklendi. Vakıf’ın destekleriyle işletmeler 3.500 civarında patentli buluşa sahip oldular ve 6 milyar ruble değerinde üretim yaptılar.
Vakfın yakın gelecek için temel görevi inovasyon döngüsünün başlangıç aşamalarında bulunan ve temel araştırmaların sonuçları üzerine kurulmuş olan ve yine aynı şekilde bütün inovasyon döngüsünde projelerin finanse edilmesine katkıda bulunan riskli ve diğer yapılarla birlikte hareket etmenin geliştiği bilimsel araştırmaları ve şirketlerin tecrübeye ilişkin çalışmalarının projelerini adım adım ilerletmektir.[4]
2006 yılında “Rossiyskaya Venchurnaya Kompaniya AŞ. (RVK AŞ)” kuruldu. [5]
RVK AŞ.’nin faaliyetlerinin temel amaçları, Rusya içerisinde milli endüstrinin risk yatırımının teşvik edilmesi ve risk fonlarının finansal kaynaklarının anlaşılır derecede büyütülmesi şeklindedir.
RVK fonları ile yatırım yapan inovasyon şirketlerinin sayısı 2010 Aralık ayı sona doğru 56’ya ulaştı. Yatırım araçlarının ortak hacmi yaklaşık olarak 6 milyar rubleye vardı.
2 Ekim 2009 yılında RVK AŞ. “Rus Risk Şirketi Ekim Yatırım Fonu”nu kurdu. Fon gelişimin ilk aşamasında ve yerli ve yabancı inovasyon teknolojileri piyasalarında yüksek büyüme potansiyelindeki Rus inovasyon şirketlerinde yatırımı gerçekleştirmek üzere belirlendiler. Fon 2 milyar ruble büyüklüğüne sahiptir. [6]
2009 yılında Rusya Federasyonu Duma’da 217-F3 nolu kanun kabul edildi. Bu kanunun kabul edilmesi ile bütçeli bilim ve eğitim kurumlarına entelektüel faaliyetlerin sonuçlarını uygulama ve entelektüel varlıkların objelerine yatırım niteliğinde sermayeye dahi etme amacında olan ekonomi toplulukları oluşturmaktır.[7]
2010 Aralık ayına duruma ilişkin olarak 217-F3 kanununu kullanarak Rusya’nın bilim ve eğitim kurumları ile 400’den fazla küçük inovasyon işletmeleri kuruldu. [8]
2010 yılı Aralık ayında Rusya Federasyonu Ekonomik Kalkınma Bakanlığı Rusya’nın 2020 yılına kadar olan Rusya Federasyonu İnovasyon Gelişim Stratejisi Projesi “inovasyon Rusyası 2020”yi yayınladı.
Bu belgede devletin temel stratejik amacı belirlendi: 2020 yılına doğru Rusya’nın ekonomisinin kalkınmanın inovasyon yoluna geçişini sağlamaktır. Bu belge 4 parçadan oluşmaktadır. “İnovasyon insanı, inovasyon devleti, etkili-verimli bilim, inovasyon işi (business)”.
“İnovasyon Rusyası 2020” stratejisi projesinde ilk olarak devlet organlarının sorumlu olanlarının alanları net bir biçimde bölümlendirildi.
“İnovasyon Rusyasın 2020” projesinin ayırt edici özelliği anahtar rolün “insan potansiyali”ne verilmiş olmasıdır: “İnovasyon gelişimini esas görevi önem derecesi ve büyüklük olarak bütün geridekilerle karşılaştırabilir –inovasyon faaliyetlerinin rekabet koşullarını vatandaşların bünyesinde oluşturmak, diğer bir deyişle- “inovasyon insanının” rekabetidir. [9]
İnovasyon faaliyetinin finansal desteği dışında devlet, teknik yenilik tipinin, teknoloji transfer merkezlerinin, tekno parkların, iş inkübatörlerinin ve kolektif donanım kullanım merkezlerinin özel ekonomik bölümlerinin oluşturulması aracılığı ile inovasyon altyapısını geliştirmektedir.
İnovasyon altyapısının gelişimi yolunda atılan en önemli adım 2010 yılında bölgesel izole bir kompleks inşası hakkında karar alındı: İnovasyon merkezi “Skolkovo”.
(Konuya ilişkin İnovasyon merkezinin, rusların deyimi ile İNNOGRAD'ın adresi ve merkezde faaliyet gösteren ve gösterecek olan yerli ve yabancı şirketlere ilişkin bilgileri videoyu izleyerek elde edebilirsiniz. M.Nergiz)
(Konuya ilişkin İnovasyon merkezinin, rusların deyimi ile İNNOGRAD'ın adresi ve merkezde faaliyet gösteren ve gösterecek olan yerli ve yabancı şirketlere ilişkin bilgileri videoyu izleyerek elde edebilirsiniz. M.Nergiz)
Projenin inşasının gerçekleştirilmesi ve “Skolkovo” inovasyon merkezinin işlevselliğinin sağlanması, gelişme amacındaki araştırmaların, çalışmaların ve aşağıdaki belirtilen durumların ticarileştirilmesi amaçlarında gerçekleştirilmektedir:
-Enerji verimliliği ve enerji tasarrufu ve enerji teknolojilerinin inovasyonunu hazırlama;
-Nükleer teknoloji;
-Uzay teknolojileri, her şeyden önce iletişim ve navigasyon sistemleri alanında;
-Tıp teknolojileri, ilaç ve donanım alanlarında hazırlama;
- Stratejik bilgisayar teknolojileri ve programlarının temin edilmesi. [10]
“Skolkovo” inovasyon merkezi ABD’deki Silikon Vadisi’nin analoğu olmak durumundadır.
Devlet politikasının inovasyon alanında yoğunlaştırdığı olumlu eğilimlere ve aktifliğine rağmen, dünyadaki uygulamaların gösterdiği gibi, inovasyonun esas itici gücünü özel sektör teşkil etmektedir.
Milli işlerin inovasyon teknolojilerini kabul edebilirliği düşük bir seviyede seyretmektedir, 2009 yılında inovasyon teknolojilerinin hazırlama ve uygulamaları milli sanayinin genel işletme sayısından %9,4 oranında gerçekleştirildi, bu durum Almanya (%69,7), İrlanda (%56,7), Belçika (%59,6), Estonya (%55,1), Çek Cumhuriyeti (%36,6) oranlarından oldukça düşük olarak seyretmektedir. İşletmelerin inovasyon aktiflerinin düşük olmasının yanında teknolojik inovasyona yapılan harcamalar açıcından da Rusya’da %1,9 olan göstergeler İsveç’te %5,5; Almanya’da %4,7 olarak göstermektedir. [11]
Bunlara rağmen günümüzde Rusya’da özel risk yatırım sınıflarının şekillendirilemesi başlamış durumdadır. 2006 yılında ticari olmayan ortaklık kurulmuştur: “Milli iş melelekleri dostluğu” (NP<<SBAR>>).
İş melekleri, gelişimin başlangıcında olan inovasyon şirketlerine yatırım yapan fiziki ve yasal kişiliklerdir. Ekim (seed) ve başlangıç (start-up). İş melekleri inovasyon şirketlerine araç- gereç koyan, ilk profesyonel yatırımcılardır. Onların arkalarından riskli ve direk yatırımlar takip etmektedir. İş meleklerinin yatırım hacmi bir şirkete yönelik olarak birkaç on binden başlayarak milyon avroları bulmaktadır.
İş melekleri prensip olarak finansmanın sağlanmasının süre uzunluğu bakımından 3-7 yıl olduğu, ön ödemeni ve garantinin şirket paket hissesinde olmadığı yeni-riskli yatırım mekanizmalarını kullanmaktadır.
İş meleklerinin yatırım başarısı yatırımcılar, buluşçular ve onların ortak işlerinin şirket yöneticileri arasında hoş olan iş ve dostluk ilişkilerinin oluşmasına imkân tanımaktadır. İş melekleri şirketlere sadece para değil, aynı zamanda deneyim, bilgi ve iş bağlantıları getirirler.
İş-Melek yatırımı -yeni ekonominin önemli elementlerinden birisidir- bilgi ekonomisidir. Teknoloji, zeka ve yaratıcı takımlara yapılan yatırımlarla iş melekleri geleceğe kendileri, ortakları ve tüm ülkeleri için refah yatırımı yapmaktadırlar.
Günümüzde NP<<SBAR>> bölgesel temsilciler ağını faal olarak geliştirmektedir. [12]
Böylece, neticeye gelirken, Rusya’nın kalkınmanın operasyonel inovasyon yoluna geçişi için devlet aşağıdaki şartları oluşturmak durumundadır, diyebiliriz:
-Her ekonomik büyüme istikametinde yönlenmiş yeni teknoloji ve perspektifleri elde eden işletme, uzun süreli ucuz krediye rahatça ulaşabilmeli,
-Her teknoloji üreten bilim-araştırma topluluğu inovasyon projelerinin gerçekleştirilmesi ve alınan sonuçların sanayi üretiminde kullanılması için finansal destek alabilmeli,
-Bilim adamları, çalışanlar yeni teknolojilerin düzenlemesinde anahtar istikamette bulunanlar ve uygun profilde uzman hazırlamakta olan üniversiteler kendilerinin eğitim ve yaratıcı potansiyellerini gerçekleştirebilme adına finansal destek almalı,
-Ve yeni teknolojileri benimseyen her firma, kredilere ve devlet tarafından düzenlenen kendi malının satış piyasalarına kolay erişebilmeli,
-Tüketiciler milli üretimlerde yüksek teknolojilerin kullanımına ilgi göstermeli,
- Ekonominin öğeleri bilim-teknoloji enformasyonuna uygun bir erişime sahip olmalı ve kendi alanlarındaki faaliyetlerin gelişim perspektiflerini görebilmeli ve öncü teknolojileri zamanında benimsemeliler.
Son söz olarak, devlet politikasının bilim-teknoloji potansiyelini muhafaza eden, zamanında Rus ekonomisinin öncü teknolojilere uygun yapısal yeniden yapılanmasını gerçekleştiren,küresel rekabette rekabet edebilirliğini yükselten ve en önemlisi toplumun inovasyona olan yaklaşımını değiştiren sistemli tedbirleri gerekmektedir.
KAYNAKLAR
1.Federalnıy zakon ot 02.08.2009 No:217-F3 <<O vnesenii izmeneniy v otdelnıe zakonadatelnıe aktı Rossiyskoy Federatsii po voprosam sozdaniya butdjetnımi nauchnımi i obrazovatelnım, uchrejdeniyami hozyaystvennıh obshestv v tselyah prakticheskogo primecheniya (vnedreniya) rezultatov intellektualnoy deyatelnosti.>>
2. Federalnıy zakon ot 28 sentyabrya 2010 goda<< Ob innovatsionnom tsentre “Skolkovo”>>
3.Pосtanovlenie Pravitelstva Rossiyskoy Federatsii ot 3 fevralya 1994 goda No: 65 <<O fonde sodeystviya razvitiyu malıh form predpriyatiy v nauchno-tehnicheskoy sfere>>
4.Rasporyajenie Pravitelstva Rossiyskoy Federatsii ot 7 iyunya 2006 goda No: 838-r <<Ob utverjdenii cvodnogo plana meropriyatiy po realizatii osnovnıh polojeniy poslaniya Prezidenta Rossiyskoy Federatsii Federalnomu Sobiraniyu Rossiyskoy Federatsii.>>
5. Mineeva T.V. İnnovatsionnıy put razvitiya Astrahanskoy oblasti/ Jurnal nauchnıh publikatsii aspirantov i doktorantov.2010. No:8 Sayfa 34,36.
İNTERNET KAYNAKLARI
[1] Официальный интернет-сайт Министерства экономического развития Российской Федерации (economy.gov.ru).
[2] Минеева Т.В. Инновационный путь развития Астраханской области//Журнал научных публикаций аспирантов и докторантов. 2010. № 8. С. 34-36.
[3] Постановление Правительства Российской Федерации от 3 февраля 1994 года № 65 «О фонде содействия развитию малых форм предприятий в научно-технической сфере».
[4] Официальный интернет-сайт Фонда содействия развитию малых форм предприятий в научно-технической сфере (fasie.ru).
[5] Распоряжение Правительства Российской Федерации от 7 июня 2006 года № 838-р «Об утверждении сводного плана мероприятий по реализации основных положений послания Президента Российской Федерации Федеральному Собранию Российской Федерации».
[7] Федеральный закон от 2 августа 2009 года № 217-ФЗ «О внесении изменений в отдельные законодательные акты Российской Федерации по вопросам создания бюджетными научными и образовательными учреждениями хозяйственных обществ в целях практического применения (внедрения) результатов интеллектуальной деятельности».
[9] Официальный интернет-сайт Министерства экономического развития Российской Федерации (economy.gov.ru).
[11] Официальный интернет-сайт Министерства экономического развития Российской Федерации (economy.gov.ru).
[12] Официальный интернет-сайт некоммерческого партнёрства «Национальное содружество бизнес-ангелов» (russba.ru).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder