İSLAMİ FİNANSMAN İLKELERİ YALNIZCA ORTA ASYA ÜLKELERİNDE DEĞİL, TÜM DÜNYADA POPÜLERLİK KAZANIYOR

İSLAMİ FİNANSMAN İLKELERİ YALNIZCA ORTA ASYA ÜLKELERİNDE DEĞİL, TÜM DÜNYADA POPÜLERLİK KAZANIYOR[1]

 İslami finansman ilkelerinin yalnızca Orta Asya ülkelerinde değil, tüm dünyada popülerlik kazanması Dijital Kazakistan Uluslararası PLUS Forum’un “Orta Asya ülkelerinde İslami finans ve İslami bankacılık: Mevcut durum ve beklentiler" oturumunda tartışıldı. Oturumun moderatörlüğünü T-Bank İslami Bankacılık Başkanı Askhat Giniyatov üstlendi.

IFCG (İslami Finans Danışma Grubu) üyesi Khondamir Nusratkhuzhaev, geleneksel bankacılık yapılarında “İslami pencere” konulu bir bildiri sundu[2]. Yeniliğin temel zorlukları ve faydaları tartışıldı. Konuşmacı, İslami finans hizmetlerinin küresel sektöre ne kadar yavaş ama emin adımlarla girdiğini ayrıntılı olarak anlattı.

Kırgızistan'daki Sarakhsi Advisory'nin kurucu ortağı ve Malezya Sertifikalı İslami Finans Uzmanları Enstitüsü üyesi Daniyar Mamyrov, “Fintech, İslami bankacılıkta finansal ürünlerin geliştirilmesinde yeni bir itici güçtür. 2023-2024'te İslami finanstaki temel yenilikler” başlıklı bir sunum yaptı:  Konuşmacı, İslami finansta kripto para birimlerinin kullanımına odaklandı.

“Müşteri Deneyimi Laboratuvarı”nın (Rusya/Özbekistan) kurucusu ve başkanı Alexey Ivanov, Özbekistan'da İslami bankacılığın gelişimine yönelik mevcut zorlukları ve beklentileri dile getirdi.

Konuşmacı olarak T-Bank İslami Bankacılık Başkanı Askhat Giniyatov, Rusya'da İslami bankacılığın gelişiminde fintech çözümlerinin artan önemine dikkat çekti. Eylül 2023'ten bu yana, Rusya Federasyonu'nda ortaklık finansmanına ilişkin iki yıllık bir deney yürütülmektedir ve aynı zamanda İslami finansın 2030 yılına kadar gelişimine ilişkin bir harita geliştirildi. Ancak programa yalnızca 27 şirket ve 5 banka dahil oldu. Giniyatov, Müslümanların İslami finans hizmetlerine olan talebinin düşük olmasının nedeninin yüksek maliyetler ve sınırlı arz olduğunu belirtti. Ayrıca bankalar, son müşterinin net bir portresinin bulunmaması sorunuyla karşı karşıyadır. Konuşmacıya göre Fintech çözümleri, Müslümanların ihtiyaçlarına odaklanan kullanışlı ve özel hizmetler sunarak durumu değiştirebilir. Özellikle T-Bank'taki İslami pencere, rahat müşteri ortamı sağlayacak ve müşteri yolculuğunu kolaylaştıracak tam teşekküllü bir ekosistemi dönüştürmek için planlanıyor.

Aynı şekilde Kazakistan'da da İslami finans popülerlik kazanıyor. Astana Uluslararası Finans Merkezi'nin (AIFC) İslami finans başkanı Madina Tukulova'ya göre, Kazakistan Cumhuriyeti 2009 yılından bu yana İslami sigorta, leasing ve menkul kıymetleri düzenleyen bir dizi yasal düzenlemeyi kabul etti. Bugün Kazakistan'da Müslümanlar arasında finansal ürünlere yönelik yüksek talebi karşılamak üzere üç İslami banka ve iki İslami leasing şirketi faaliyet göstermektedir. Örneğin, İslami bankaların mevduatı 2,83 trilyon tenge, İslami ipoteklerin hacmi 1,34 trilyon tenge, araba finansmanı ise 1,07 trilyon tenge seviyesine ulaşmıştır.

AIFC yasal bir çerçeve oluşturmak ve yeni katılımcıları çekmek için aktif olarak çalışmaktadır. Merkez, özellikle İslami finans ürünleri ve İslami menkul kıymet ihraççılarına yönelik piyasayı genişletmeyi amaçlayan İslami finans ve ihtiyati düzenlemelere ilişkin kanunlar hazırlamıştır.

Tacikistan Merkez Bankası İslami Bankacılık Denetim Dairesi Başkanı Kibriyo Urakova, 30 Eylül 2024 itibarıyla ülkede faaliyet gösteren bir tam teşekküllü İslami banka ve iki İslami bankacılık penceresinin bulunduğunu söyledi. Bunlara ek olarak üç kredi kuruluşu da faizsiz bankacılık alanında faaliyet göstermek üzere lisans almak için belgeleri teslim etti. 2014'ten bu yana Tacikistan'da İslami bankacılığı düzenlemek için 27 yasal düzenleme hazırlanmıştır.

Oturum sırasında söylenenleri özetleyen PLUS-Forum Organizasyon Komitesi Başkanı Alexander Grizov, İslami finans uygulamasının temellerinden biri olan hizmet etiğinin son derece önemli olduğunu vurguladı.

Kaynak:

https://plusworld.ru/articles/61376/

 

---

[1] Rusçasından çeviren: Muhammet Negiz, Karadeniz Teknik Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü.

[2] İslami Pencere: İslami pencere, geleneksel bankacılık işlemlerinden ayrı oluşturulan, kar ve zarar paylaşımı temelinde İslami bankacılık işlemlerini sürdüren ve faaliyet gösteren geleneksel banka- lar içinde kurulan bölümler olarak tanımlanabilir.  Kaynak: ERGEÇ, E. H., Kaytancı, B. G.,  & TOPRAK, M., (2014). Katılım Bankaları Müşterilerinin Bankacılık Sistemi Kullanım Tercihleri  Mevduat Bankaları için İslami Bankacılık Penceresi.  Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi , vol.6, no.2.