Hasan Kâfî el-Akhisârî'den Yönetim Tespitleri 1595-1596

 

Hasan Kâfî el-Akhisârî, 1595-96 yıllarında devlette yaşanan karmaşanın sebeplerini 3 hususa bağlamıştır [1]:

1. Adalette ihmal: Halkın ve devletin işlerini ehil kişilere tevdi etmeme.
2.Müşavere ihmal: İdarecilerin ulemaya üstten bakmaları ve akıllı kişilerin sohbetlerine katılmaktan utanmaları.
3.Asker tedarik ve tedbirinde ihmal. (Ayrıca rüşvet ve ahlaki bozukluklar)



Padişahlığın helakine ise 3 şey sebep olur demiş Hasan Kâfî el-Akhisârî [2]:

1-Lezzet ve arzuların padişahın aklına galebe çalması,
2-Vezirler arasında çekişmelerin tezahür etmesi,
3-Askerin düşmandan yüz çevirip gaza işlerinde itaat ve nasihati terk etmesidir.



Hasan Kâfî el-Akhisârî'ye göre devlet düzeninin bozulmasına sebep hususlar ise şu şekildedir [3]:

-Padişahın kendisine acemileri vezir ve musahip (arkadaş) edinmeleri,
-Kendi dostlarını incitmeye başlaması,
-Gelirin giderden az olması,
-'Azl ve nasb'de (görevden alma ve atamalarda) padişahın heva ve heveslerinin galip gelmesi,
-Ulemanın tahkir edilmesi.



 Arş. Gör. Muhammet NEGİZ

KAYNAKLAR

[1]Taş, Z., 2011: 28, Usûl el-Hikem fî Nizâm el-'Âlem
[2]Taş, Z., 2011: 29, Usûl el-Hikem fî Nizâm el-'Âlem
[3]Taş, Z., 2011: 29, Usûl el-Hikem fî Nizâm el-'Âlem 
Hasan Kâfî el-Akhisârî için Bkz. http://tr.wikipedia.org/wiki/Hasan_Kâfî_el-Akhisârî